Yeme içme
adabı
Sual: Yeme
içme adabı hakkında bilgi verir misiniz?
CEVAP
Maddeler
halinde bildirelim:
.....
Sünnetleri:
1- Yemeye
ve içmeye başlarken, Besmele okumak, [Herkese hatırlatmak için Besmele, yüksek
sesle söylenebilir.]
2- Yemeğin
sonunda (Elhamdülillah) demek,
3- Yemekten
önce ve yemekten sonra el yıkamak, [Yemekten evvel el yıkarken, önce gençler,
yemekten sonra, önce yaşlılar yıkar.]
4- Sağ
elle yiyip içmek.
5- Tabağın
kenarından, kendi önünden yemek,
6- Sağ
ayağı dikip, sol ayak üstüne oturmak, [Otururken bir şeye dayanmak ve başı
açık yemek caizdir.]
7- Yemeğe
tuzla başlamak ve yemeği tuzla bitirmek, [Tuzla başlayıp bitirmek şifadır.
İlk ve son lokma ekmekle yapılır ve ekmekteki tuza niyet edilirse, bu sünnet
yerine getirilmiş olur.]
8- Elle
yenebilenleri, üç parmakla yemek.
9- Ekmekle
karpuz yerken, ekmeği sağ eliyle alıp, sonra karpuzu sol eliyle yemek. 10-Kapta
kalanı sıyırıp, yemek, [Hoşaf, ayran gibi şey artığına su koyup, çalkalayıp
içmek çok sevabdır. Sonra yemek şartıyla, tabakta, bardakta artık bırakmak
caizdir. Resulullah efendimiz, müminin artığını yemesini severdi.]
11- Elini
yıkamadan veya bezle silmeden önce, parmaklarındaki yemek artıklarını yalamak.
12- Yemekten
sonra dişleri misvakla veya kürdanla temizlemek. Dişler arasından kürdanla
çıkarılan şeyleri yutmamalıdır. [Bu temizliği musluk başında yapıp, diş
arasından çıkan kırıntıları, lavaboya atmalı, sofrada bulunanları
iğrendirmemelidir.]
Müstehabları:
1- Sofrayı
yere kurmak,
2- Elbisesi
temiz olarak sofraya oturmak,
3- Arpa
ekmeği yemek,
4- Ekmeği
elle parçalamak. Ekmek bıçakla kesilebilirse de, bıçakla lokma haline
getirilmez. Yemeği başkası için, bir yaşlı için hazırlayan, onun yiyebileceği
şekilde lokma haline getirebilir. Pişmiş eti bıçakla kesmemelidir,
5- Ekmek
ufaklarını zayi etmemek,
6- Sirke
yemek,
7- Lokmayı
küçük almak,
8- Lokmayı
iyice çiğnemek.
Mekruhları:
1- Sol
eliyle yiyip içmek,
2- Yiyeceği
yemeği koklamak,
3- Besmeleyi
terk etmek. [Yemek arasında da olsa hatırlayınca Besmele çekmelidir.]
4- Yerken
hiç konuşmamak, [Ateşe tapanların âdetidir. Neşeli şeyler konuşmalıdır.]
5- Tuzluğu,
tabağı ekmek üstüne koymak, elini, bıçağı ekmeğe silmek, [Bu ekmek yenirse,
mekruh olmaz.]
6- Küflü
ekmek, kokmuş yemek ve su mekruhtur.
Haramları:
1- Doyduğu
halde yemeğe devam etmek, [Misafiri varsa, onun yemesine mani olmamak için, yer
gibi davranmak gerekir.]
2- Sofrada
çalgı, yabancı kadın, içki, kumar ve başka haram şeyler bulundurmak. 3-Yemekte
israf etmek, [Gıda maddelerini, lüzumu kadar ölçerek almalı, ölçüsüz, çok
almamalıdır. İsraf olur.]
4- Başkasının
malını haksız olarak yerken Besmele çekmek,
5- Ziyafete
davetsiz gitmek,
6- Başkasının
malını izinsiz yemek,
7- Bedenine
hastalık verecek şeyi yemek,
8- Riya
ile hazırlanan yemeği yemek,
9- Adadığı
şeyi yemek.
Dikkat
edilecek diğer hususlar:
1- Ekmeğin
içini yiyip kabuğunu bırakmak, pişkin yerini yiyip, gerisini bırakmak israftır.
Kalanı başkası veya hayvan yerse israf olmaz.
2- Yol
üstünde, ayakta, yürürken yiyip, içmemelidir.
3- Sağına,
soluna, havaya bakmamalı, lokmasına ve önüne bakmalıdır.
4- Yiyip
içerken ağzını çok açmamalıdır.
5- Sofrada
elini, üstüne, başına sürmemelidir.
6- Öksüreceği
ve aksıracağı zaman, başını geriye çevirmelidir.
7- Davette
çağırılmadan, sofraya oturmamalıdır.
8- Sofrada
herkesten çok yememelidir.
9- Açken
de, yavaş yavaş yemelidir.
10- Önce
büyükler başlamalıdır.
11- Üçten
çok (Ye!) diyerek, kimseye sıkıntı vermemelidir.
12- Ev
sahibinin sofraya oturmayıp hizmet etmesi caizdir. Birlikte yediği zaman,
misafirleri doymadan, yemekten elini çekmemelidir.
13- Yemekte
korkunç ve iğrenç şeyler söylememelidir. Ölümden, hastalıktan, Cehennemden
konuşmamalıdır.
14- Misafir,
sofraya gelen yemeklere dikkati çekecek şekilde bakmamalıdır.
15- Bir
lokmayı yutmadan önce, ikinciyi eline almamalıdır.
16- Yemek
arasında, bir şey için, hatta namaz için, sofradan kalkmamalıdır. Namazı önce
kılmalıdır. Eğer, hazırlanmış yemekler soğuyacak veya bozulacaksa ve namaz
vakti, yemekten sonra kılmaya elverişliyse, namazdan önce yemelidir.
17- Yemek
kaldırıldıktan sonra, sofradan kalkmalıdır.
18- Ev
sahibinin, misafire lokma uzatması ve eline su dökmesi iyi olur. Şimdi
musluklar olduğu için su dökmeye gerek kalmaz. Elini kurulaması için havlu
tutabilir.
19- Yemekten
sonra ev sahibine, bereket, rahmet ve mağfiretle dua edilir. Giderken izin
istenir. Siz de bize buyurun denir.
20- Ağzında,
elinde et, yemek kokusu varken yatmamalıdır.
21- Çocukların
elini de yıkamalıdır.
22- Tokken
yatmamalıdır.
23- Yiyecek
ve içecek kapları, kapaklı olmalıdır.
24- Nehirden,
havuzdan eğilip, ağızla içmemelidir.
25- İçi
görünmeyen ibrik, testi gibi kapların ağzından içmemelidir. Bardağa koyup
içmelidir.
26- Fincanın,
bardağın kırık yerinden ve sap kısmından içmemelidir.
27- Akşam
yatarken yiyecek ve içecek kaplarının üstü örtülmelidir.
28- Müslüman’ın
ve hele salih insanların artığını içmek bereketlidir.
29- İhtiyaçsız
fâsıklarla birlikte yiyip içmemelidir.
Sıcak
yemenin zararları:
1- Kulağı
sağır olmaya sebep olur.
2- Benzi
sarı olur.
3- Gözlerinin
feri olmaz.
4- Dişleri
sararır.
5- Ağzının
lezzeti olmaz.
6- Karnı
doymaz.
7- Anlayışı
azalır.
8- Aklı
az olur.
9- Hastalığa
sebep olur.
Az yemenin
faydaları:
1- Bedeni
kuvvetlenir.
2- Kalbi
nurlanır.
3- Hafızası
kuvvetlenir.
4- Geçimi
kolaylaşır.
5- Yaptığı
işten zevk alır.
6- Allahü
teâlâyı, çok zikretmiş olur.
7- Ahireti
tefekkür eder.
8- İbadetlerinden
aldığı zevk çoğalır.
9- Her
şeyde isabeti çok olur.
10- Hesabı kolaylaşır.
10- Hesabı kolaylaşır.
***
Hadis-i
şerifte, (İyiliklerin başı açlıktır. Kötülüklerin başı tokluktur) buyuruldu.
Yemeğin tadı, açlığın çokluğu kadar artar. Tokluk, unutkanlık yapar. Kalbi kör
eder, alkollü içkiler gibi, kanı bozar. Açlık, aklı temizler, kalbi parlatır.
Hadis-i
şerifte buyuruldu ki, (İnsan kalbi, tarladaki ekin gibidir. Yemek, yağmur
gibidir. Fazla su, ekini kuruttuğu gibi, fazla gıda kalbi öldürür). Bir
hadis-i şerifte, (Çok yiyeni, çok içeni Allahü teâlâ sevmez) buyuruldu.
Çok yemek, hastalıkların başı, az yemek [yani perhiz etmek] ilaçların başıdır.
Midenin
üçte biri yemeklere, üçte biri içeceklere ayrılmalıdır. Üçte birinin hava payı,
yani boş olması, en aşağı derecedir. En iyi derece, az yemek ve az uyumaktır.
Su içme
adabı
Suyu sağ
elle içmelidir. İçeceği suya bakıp, sonra içmelidir. Üç nefeste içmelidir.
Soluğu suya değil, bardağın dışına vermeli, nefes verirken, bardağı ağızdan
çekmelidir. Yazın, serin içmelidir. Çok soğuk içmemelidir. Resulullah efendimiz,
serin şerbet içmesini severdi.(Ayakta içmeyiniz!) buyururdu. Zemzem suyu,
abdest aldıktan sonra kalan su ve ilaç yutmak için içilen su, ayakta
içilebilir. Yolcu, her suyu ayakta içebilir. Aç karna su içmemelidir. Suyu
yavaş yavaş emer gibi içmelidir. Ağzı doldurarak içmemelidir. Suyun hepsini bir
solukta içmemelidir. Kaynar şeyi, soluyarak içmemeli. Soğutup, sonra içmelidir.
Suya bir şey düşerse, parmakla veya kürdanla almak kolaysa almalı, alınamazsa,
suyun bir parçasını dışarı dökerek gidermelidir.
Hadis-i
şerifte, (Günahı çok olan, çok su dağıtsın!) buyuruldu. Birkaç kişiye
su verirken, önce âlimlere, sonra yaşlılara, en son çocuklara verilir. Yerken,
yürürken, otururken de, bu sıra gözetilir. Kendisi sonra içmelidir. Yanında
oturanlara bir şey verirken, kendi sağında olandan başlanır. Sonra, onun
sağındakine olarak devam edilir. Sağdakinin izniyle önce soldakine verilebilir.
(S.
Ebediyye)
Sual: Yiyip
içmekte sünnet şekli nedir?
CEVAP
Doymadan
sofradan kalkılır, acıkmadan ve sofra haricinde yemek yenmez. Su her zaman
içilir.
Sual: Yemeğe
tuz ile başlamak sünnet midir?
CEVAP
Yemeğe tuz
ile başlayıp tuz ile bitirmek sünnettir. Ekmekteki tuza niyet edince de bu
sünnet yerine getirilmiş olur. (Gunye)
Hadis-i
şeriflerde buyuruldu ki:
(Ya Ali,
yemeğe tuz ile başla!) [Şir’a]
(Yemeğe tuz
ile başlayıp tuz ile bitirenin vücudundan Allahü teâlâ yetmiş hastalığı
giderir.) [R.Nasıhin]
Sual: Su
veya çay içerken bir kısmını bırakmak veya yemek yenince az bir şey bırakmak
doğru mudur?
CEVAP
Doğru
değildir. Hepsini yiyip içmelidir. Çünkü Resulullah efendimizin önüne konan
yemekten hiç artmazdı. (İ.Ebiddünya)
Sual: Çatalı
ekmeğe ve diğer unlu mamüllere batırmakta mahzur var mıdır? Ekmeğe hakaret olur
mu?
CEVAP
Bunlar
âdettir, mahzuru yoktur. Fakat lüzumsuz, keyf için batırılmaz. İhtiyaç halinde
caiz olur. Çatalı ekmeğe batırmayı âdet haline getirmemelidir.
Sual: Sandalyenin
arkasına yaslanıp yemek yemek uygun mudur? Yaslanmayıp yemek daha mı efdaldir?
CEVAP
Sofraya
edepli bir şekilde oturmalı ve bu edebi sonuna kadar muhafaza etmelidir!
Resulullah efendimiz yer sofrasına bazen diz çöker, bazen de sağ ayağını
bükerek sol ayağı üzerine oturup buyururdu ki: (Yaslanarak yemek yemem!
Ben ancak, Allahü teâlânın bir kuluyum; köle nasıl yerse öyle yer, nasıl
oturursa öyle otururum.) [Buhari]
Yaslanarak
yemek yemek haram veya mekruh değildir. Başkalarının yanında mazeretsiz
yaslanmak edebe aykırıdır. Sandalyede dayanarak yemekte de mahzur yoktur.
Kibirli şekilde yemek uygun değildir. Dayanınca rahat ediliyorsa dayanılır.
Önemli olan başkalarına hava atmamalı, kibirli oturmamalı, rahat oturmalı.
Sual: Çok
su içmek zararlı mıdır?
CEVAP
Evet, din
kitaplarında çok su içmek zararlıdır deniyor. Doktorumuz diyor ki:
Çok fazla
su içerse su zehirlenmesi olur, kalb yetmezliği, ödem gelişebilir, her şeyin
fazlası zarardır. Böbreklerden atılma hızından daha fazla su alınırsa vücutta
birikir. Ödem ve tansiyon yükselmesi yapabilir. Ancak idrar olarak atabiliyorsa
problem olmaz. Çıkardığı idrar miktarından 600-700 cc fazla sıvı alınabilir.
Adam günde 2 litre
idrar yapıyorsa 6 litrede su içerse, bunun bir litresini de ter ve akciğer yolu
ile atsa geriye 3 litre
sıvı vücutta kalır. Bu da insanın fazla sıvı yüklenmesine ve dolayısı ile
dolaşım ve solunum sistemlerinde problemlere yol açar. Çok su içmeyi gerektiren
durumlar da vardır.
Sual: Sağdan
başlamamak, suyu ayakta içmek bid’at değil midir?
CEVAP
Peygamber
efendimizin, sağdan başlamak, entari giymek gibi âdet olarak yaptığı şeyleri
yapmamak bid'at değildir. Bunları yapıp yapmamak, ülkelerin ve insanların âdetlerine
bağlı olup, dini hükümler değildir. Her ülkenin âdeti başka başkadır. Hatta bir
ülkenin âdeti zamanla değişir. Bununla beraber, âdete bağlı şeylerde de, zevaid
sünnetlerde de [bir mazeret yoksa] Resulullah efendimize tâbi olmak, dünya ve
ahirette insana çok şey kazandırır ve çeşitli saadetlere yol açar. (Mektubat-ı
Rabbani 2/55)
Âdetlere
ilgili sünnetlere elimizden geldiği kadar uymaya çalışacağız, fakat unutursak
veya tembellikle yapamazsak mekruh bile olmaz. Solak kimsenin sol el ile iş
yapması mekruh değildir.
Sünnet-i
zevaid:
Resulullah
efendimizin, ibadet olarak değil de âdet olarak devamlı yaptığı şeylere denir.
Zevaid sünnetleri terk etmek mekruh değildir. Peygamber efendimizin giyiniş
şekli, entari giyinmesi gibi, iyi şeyleri yapmaya sağdan başlaması gibi, sağ el
ile yiyip içmek gibi, suyu oturarak içmek gibi şeyler sünnet-i zevaiddir. (Redd-ül
Muhtar)
Hadis-i
şerifte buyuruldu ki:
(Âdetlerle
ilgili sünnete uymak bir fazilettir, terki ise hata değildir.) [Muhtar-ül
ehadis]
Sual: Meyve
yemekten sonra mı yenir?
CEVAP
Âdete ve
şahsın durumuna göre değişir. Yalnızken önce yemek daha uygun olur.
Sual: Testinin
içine bakmadan kaldırıp içmek uygun değildir. Üç litrelik cam şişeleri dikip
içmek caiz mi?
CEVAP
İçi
görüldüğü için caizdir.
Sual: Küçük
bardakla su içerken, her bardağı, bir nefeste olmak üzere, üç bardağı peş peşe
içmek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Zemzemi
ayakta mı içmek lazımdır?
CEVAP
Evet.
Sual: Zayıflamak
niyetiyle aç karnına su içmek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: İşi
aksatmamak için ayakta çay içmek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Zemzemi
başı kapalı içmek mi evladır?
CEVAP
Evet.
Sual: Solak
olanın, sol ile ile yiyip içmesi caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Dudağa
bulaşan artığı ekmekle silip yemek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Misafir,
yanındaki misafire önüne konan meyve ve yemekten ikram edebilir mi? Evine
götürebilir mi?
CEVAP
Ev
sahibinin rızası olduğu anlaşılırsa, caizdir.
Sual: Dengeli
beslenmek için bir yemekte tek gıda mı yemeli?
CEVAP
Tek gıda
sıhhate sebeptir.
Sual: Çömelerek
su içmek, oturarak su içmek hükmünde midir?
CEVAP
Evet.
Sual: Misafirliğe
gidince, önümüze yemek konuyor. İzinsiz başlamanın mahzuru var mıdır?
CEVAP
Önünüze
konduğuna göre, izinsiz başlanabilir. Ancak ev sahibinin başlaması sünnete
uygundur. Yahut varsa o kavmin emiri önce başlar. Yahut âlim, fazıl bilinen
birisi de başlayabilir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir: (Sofrada yemeğe
önce kavmin emiri veya ev sahibi veya kavmin iyisi başlasın.) [İbni
Asakir]
Sual: Eti
ve ekmeği bıçakla kesmek caiz midir?
CEVAP
Ekmek
bıçakla kesilebilir. Bıçakla lokma haline getirilmemeli. Eti pişirenin veya
piştikten sonra yemeği hazırlayanın, bıçakla kesmesinde mahzur yoktur. Döner
kebabını da, dönercinin kesmesinde mahzur olmaz. Sofradaki eti de, bıçakla
küçük lokma haline getirmek için bıçakla kesmemeli. Eğer eti küçük hale
getirmeden yiyemeyecek kimse varsa, hazırlanırken küçük lokmalar haline
getirilir.
Sual: Yemeye,
içmeye, abdest almaya başlarken besmeleyi unutan, başladıktan sonra besmele
çekse sünnet yerine gelir mi?
CEVAP
Yemeğe
başlarken besmele çekmeyi unutan, sonra çekse de, baştan çekilmiş sayılır. Ama,
abdeste başlarken unutulunca, sonra besmele çekilse de, baştan çekilmiş
sayılmaz. (Nimet-i İslam)
Sual: Sokakta
toplumun içinde bir şeyler yiyip içmekte mahzur var mıdır?
CEVAP
Uygun
olmaz.
Sual: Su
içerken dikkat edilmesi gereken şeyler nelerdir?
CEVAP
Su içerken
bir solukta içmemeli, üç defada içmeli. Terli iken soğuk su içmemeli, uyku
arasında su içmemeli, çok su da içmemeli. Bunların vücuda zararları vardır. Bir
hadis-i şerif meali:
(Suyu
ayakta içmeyin, vücuda zararlıdır. Yalnız abdestten artan su ve zemzemi şerif
ayakta içilebilir.) [Ey Oğul İlmihali]
Davete
gitmek
Sual: Düğün
yemeklerine veya iftarlara davet ediliyoruz. Bazı davetlerde, zenginler,
müdürler ve rütbeli kimseler bulunuyor. Hiç gariban kimse bulunmuyor. Kimi
külfete giriyor, çok pahalı şeyler hazırlıyor, kimi de çok cimri davranıyor.
Bir de oruç tutmayan kimseler de iftara bizi davet ediyor. Böyle davetlere
gitmek uygun oluyor mu?
CEVAP
Haram ve
mekruh işlenmeyen davetlere gitmek sünnettir. Bir hadis-i şerif meali:
(Davet
edilen yere gitmemek günahtır. Davetsiz yere gitmek hırsızlık olur.) [Beyheki]
Yemeğe
davet ederken, Allahü tealanın rızası gözetilmelidir. Başka maksatlar
gözetilmemeli. Yemeğe giden de, sünnet olduğunu, mümin kardeşini sevindirmeye
niyet ederek gitmeli. (Allah rızası için, niyet etmeden yemeğe davet edene bir
günah yazılır. Niyet etmeden gidene, iki günah yazılır) buyurulmuştur.
Mekruh
işleniyorsa, mekruhtan kurtulmak için davete gidilmez. Fakirlerin davetine
gitmeyip de zenginlerinkine gitmek kibirdendir. Külfete girenin davetine gitmek
gerekmez. Cimrinin davetine de gitmemelidir! Davet umuma şamil olmamalı, yani
iyi kötü herkes geliyorsa, o davete gitmemeli.
Bidat
sahibinin, fasıkın ve kötü kimselerin ve öğünmek için çok para harcamış olanın
davetine gidilmez. (İhya)
Sadece
zenginlerin, müdürlerin bulunduğu davete gidilmemelidir. Bir hadis-i şerif
meali şöyledir:
(En kötü
yemek, zenginlerin davet edilip, fakirlerin davet edilmediği ziyafetteki
yemektir.) [Buhari]
Sual: Kefaretlere
bakınca, hep fakirin sabah ve akşam doyurulmasından bahsediyor. Acaba, sağlık
açısından daha iyi olan iki öğün yemek midir yoksa iki günde üç öğün yemek
midir?
CEVAP
Günde iki
öğün yemek caizdir. Daha iyi olanı ise, iki günde üç öğün yemektir. Ancak
ihtiyaca ve çalışma şartlarına göre yemek de caizdir.
Sual: Karşı
cinsin artığını yiyip içmek caiz midir?
CEVAP
S.
Ebediyye’de, (Kadının artığını, yabancı erkeğin içmesi ve erkeğin artığını
yabancı kadının içmesi, lezzet alacağı için mekruhtur) deniyor. Mesela,
bir bardakla su içip yarısını bırakır, diğer yarısını aynı ortamdaki karşı
cinsten biri içerse, lezzet alabileceği için mekruh olur. Bir elmayı ısırıp
yiyen kimse, yarısını da o ortamda bulunan farklı cinse mensup birine verirse,
lezzet alma ihtimali olduğu için mekruh olur. Hiç lezzet almasa da yine mekruh
olur.
Yemekleri
ağır yemeli
Sual: Yemekleri
tez mi, yoksa yavaş yavaş mı yemek daha uygundur?
CEVAP
İyi hazmetmek
için çok çiğnemek, yani ağır ağır yemek gerekir. Yemeği iyi çiğneyerek yemek
sünnettir. Bu sünnete uyunca, mide ağrısı, gaz gibi şikâyetler görülmez.
Sual: Yabancıların
yemek davetinde, el yıkamak dikkati çekecekse, ıslak bir bezle silmek, yıkamak
yerine geçer mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Ayakta
sigara içmek caiz midir?
CEVAP
Evet.
Ayakta
yemek
Sual: Ayakta
çekirdek, şeker gibi şeyleri yemekte mahzur var mıdır?
CEVAP
Zaruretsiz,
ayakta bir şey yiyip içmemelidir.
Sual: İslam
Ahlakı kitabında şöyle deniyor:
(Bir kimse,
yemek için ellerini yıkayınca, ıslak olan parmaklarının ucunu gözlerinin
pınarına koyup geriye doğru silse, o kimse, Allahü teâlânın izniyle, göz ağrısı
görmez.)
Göz pınarı
neresi ve hangi parmaklarla yapılır bu?
CEVAP
Göz pınarı,
alt kirpiklerin altındaki oyuk kısımdır. Şehadet parmaklarının ucu ile
yapılması daha uygun olur.
(Az
da olsa akşam yemeği yenmeli) deniyor. Böyle bir şey var mıdır?
CEVAP
Evet
vardır. Bir hadis-i şerif meali şöyledir: (Çok az da olsa akşam yemeğini
yiyin; çünkü akşam yemeğini terk etmek yaşlanmaya sebeptir.) [Ebu Nuaym]
Ayakta su
içmemeli
Sual: İslam
Ahlakı kitabındaki bir hadiste, (Ayakta su içmeyin, vücuda
zararlıdır)deniyor. Bugün tıp bu zararları tespit etmiş midir?
CEVAP
Zararını
hiç bilmesek de, tıp bildirmese de, dinimizin bildirdiklerine uymak gerekir.
Bir doktor diyor ki: Midenin ayakta ve oturur vaziyetteki pozisyonu farklıdır.
Ayakta içilen su, doğrudan doğruya onikiparmak bağırsağına geçer. Midenin küçük
eğriliğine uyan kısmında, mide caddesi denen bir oluk bulunur. Sıvı gıdalar bu
yolu takip ederek zaten devamlı küçük bir açıklığı olan mide çıkışını geçerek,
onikiparmak bağırsağına geçer. Sıvılar oturarak içilirse bunlar önce midede
birikir, asitle karışarak mikropları ölür ve sonra onikiparmak bağırsağına
geçer. Böyle oturarak su içen, birçok intan hastalıklarından korunmuş olur.
Suyu veya meşrubatı ayakta içen, bu tehlikeye daha fazla maruz kalır. (Dr.
Hamit İspirlioğlu)
İki öğün
yemek
Sual: İki
öğün yemek yemenin israf olduğu söyleniyor. Biz yerine göre üç öğün de yiyoruz.
İsraf mı oluyor?
CEVAP
Hayır.
Acıkmadan önce, günde ikinci defa yemek israftır; fakat acıkınca üç hatta dört
kere yemek israf olmaz. Hazret-i Âişe validemiz anlatır: Günde ikinci defa yemek
yiyordum. Resulullah, (Ya Âişe, günde iki kere yemek israftır. Allahü
teâlâ, israf edenleri sevmez!) buyurdu. (Beyheki)
Muhammed
Hadimi hazretleri, burayı şöyle açıklıyor:
Resulullah
efendimiz, Âişe validemizin, ikinci yemeği acıkmadan yediğini anlayarak böyle
buyurmuştur. Yoksa, kefaretler için günde iki kere yedirmek lazım olduğu
meydandadır.(Berika)
İsraf
olsaydı kefaretler için iki kere yemek yedirilmezdi. Oruç tutarken de, günde
iki öğün yani hem iftarda, hem de sahurda yemek yenir. İsraf olsaydı, sadece
iftar veya sadece sahur yemeği yiyin denirdi. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Üç kimseye
şu nimetlerden dolayı, sual olmaz: İftar eden, sahur yiyen ve misafirle beraber
yiyen.) [Deylemi]
Günde iki
kere yemek yemeye israf olur demek, doyduktan sonra veya hazmedilmeden,
acıkmadan tekrar yemek israf olur demektir. Yoksa insan, bir öğünde yediğini,
azar azar üç veya dört seferde yiyebilir.
Yemekte
sünnet
Sual: Yiyecek
ve içecekleri bitirmeyip, kapta bırakarak çöpe atmak, israf olur mu?
CEVAP
Evet, israf
olur. Kapta kalanı sıyırıp yemek, sünnettir. Hoşaf, ayran gibi şey artığına su
koyup, çalkalayıp içmek çok sevabdır. Yiyip içeceğimizden çok konmuşsa,
tabakta, bardakta artık bırakmak caiz olur. Müminin artığını yiyip içmek,
sünnettir. Bir hadis-i şerif meali:(Müminin artığı şifadır.) [Fetava-i
Kübra]
Kenarından
yemek
Sual: Çocuklara,
(Yemeğin kenarından yiyin, ortasından yemeyin; çünkü ortasından melekler yer)
demek uygun olur mu?
CEVAP
Önünüzden
yiyin demek doğru; fakat melekler ortasından yer demek yanlıştır; çünkü
melekler yiyip içmezler. Yiyip içmeye ihtiyaçları yoktur. Bereket yemeğin
ortasına iner. Bir hadis-i şerif meali şöyledir: (Bereket, yemeğin
ortasına iner. Onun için, yemeğin ortasından yemeyin!) [Tirmizi]
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder